Tawakkal

Bahang imtihan semakin panas. Kitab kuliah masih tersusun rapi di atas rak, belum terusik. Muqarrar yang diambil semakin bertambah. Al-Quran yang sudah dihafal baru setengah juzuk. Tapi masih ingat tak ingat. Tawakkal sajalah, Insyaalah boleh. Tapi beginikah cara tawakkal yang sebenar? Realitinya, inilah kebiasaan yang berlaku apabila tiba musim imtihan.

Semua ini berlaku kerana sikap kita yang kurang mengkaji bagi setiap maklumat dan ilmu yang diperolehi. Tawakkal ialah menyerahkan segala urusan kepadanya, bergantung kepada dia dalam semua keadaan. Berlepas diri daripada daya dan upaya sendiri dan bergantung kepada daya dan kekuatannya tanpa mengabaikan usaha.

Suatu peristiwa mengenai seorang lelaki, telah datang berjumpa Rasulullah SAW. Dalam keadaan menunggang kuda. Lelaki tadi bertanya: " Wahai rasulullah! Adakah aku perlu biarkan untaku dilepaskan begitu sahaja dan aku bertawakkal? " jawab baginda SAW. : " Ikatkanlah ia dan bertawakkallah"[1] .

Sesungguhnya tawakkal merupakan suatu amalan terpuji. Ia menjadi salah satu punca kasihnya Allah kepada seseorang yang mempunyai sifat ini. Berdasarkan firman Allah SWT yang bermaksud :

“Sesungguhnya Allah menyukai mereka yang bertawakkal” - Surah Ali Imran :159

 Tawakkal juga merupakan amalan yang dituntut berdasarkan kepada firman Allah yang bermaksud :

“Dan sesiapa yang bertawakkal kepada Allah, nescaya Allah akan mencukupkan (keperluan) nya” - Surah At-Talaq : 3

Ayat di atas membawa maksud bahawa Allah SWT menjauhkan mereka yang bertawakkkal daripada sebarang perkara yang menyusahkan.

Ketahuilah, sesungguhnya rukun tawakkal ada tiga;

1- Tauhid

2- Kelakuan hati

3- Perbuatan

Maksud rukun tawakkal yang pertama ialah percaya (i`tiqad) dengan yakin bahawa tiada yang berkuasa mewujudkan sesuatu melainkan Allah SWT sahaja, tiada yang sekutu dengannya.

Maksud rukun yang kedua ialah meletakkan kepercayaan sepenuh hati terhadap Allah SWT. Maka hati perlu teguh dalam menyerahkan segala urusan pekerjaan kepadanya dan tidak berpaling ke arah lain selain daripada Allah SWT. 

Contohnya seorang lelaki mewakilkan seorang peguam untuk menjawab pendakwaan ke atasnya di hadapan hakim, dan peguam tersebut hebat dalam perundangan serta kebolehannya yang tidak dapat ditandingi. Maka lelaki yang mewakilkan itu hanya duduk di rumah, hatinya senang lenang tanpa memikirkan dakwaan tersebut. Dia tidak meminta bantuan selain dari peguam tadi. Ini kerana dia yakin peguamnya itu akan dapat menafikan dakwaan terhadapnya. Begitu jugalah seperti mana konsep kita bertawakkal kepada Allah SWT. Maka ingatlah bahawa Allah SWT sangat kasihkan hamba-Nya, Maha Berkuasa dan Maha Kaya bagi menjamin rezeki hamba-Nya.

Maksud rukun yang ketiga ialah perbuatan (usaha/gerak kerja). Sesungguhnya orang yang bodoh menyangka bahawa tawakkal itu dengan tidak berusaha. Mereka tidak berusaha mengulang kaji pelajaran untuk menghadapi peperiksaan, sebaliknya hanya menyerah diri bulat-bulat. Seolah-olah sengaja menyerah diri pada kegagalan yang memedihkan.

Perkara ini adalah bercanggah, sedangkan ia disuruh oleh syara`. Sebagaimana firman Allah SWT yang bermaksud :

“Ia mendapat pahala (dari kebajikan) yang diusahakan, dan ia mendapat siksa (dari kejahatan) yang dikerjakannya” - Al-baqarah : 286

Sebahagian ulama tasawwuf seperti Imam Al-Ghazali dan Ibnu Ajibah berpendapat bahawa tawakkal ada tiga martabat;

          i - Tawakkal yang paling rendah ialah kamu bersama Allah seperti pewakil dengan penerima wakil yang bersikap halus lagi berlemah lembut.

          ii - Tawakkal yang sederhana ialah seperti kanak-kanak bersama ibunya. Dia tidak bergantung dalam semua urusannya kepada yang lain kecuali ibunya.

          iii - Tawakkal yang paling tinggi ialah seperti pesakit yang berada di hadapan doktor.

Secara kesimpulannya ialah, kita dapat memahami bahawa tawakkal mestilah yakin dan berserah diri kepada Allah dengan sepenuh hati tanpa ragu-ragu, dan sekaligus tidak mengabaikan usaha. Dan tingginya tawakkkal sesorang bergantung setinggi mana keyakinannya kepada Allah SWT. Pujangga arab ada berkata ``siapa yang berusaha bersungguh, dia akan berjaya`` .

Disediakan Oleh :

Mohammad Ainuddin bin Mohd Ishak

Fakulti Syariah dan Undang-undang

Jabatan Syariah Islamiah

Universiti Al-Azhar, Kaherah

Rujukan :

1- Syeikh Abdul Qadir Isa Rahimahullah, Haqa`iq Tasawuf, terjemahan Mustafa Hussain At-Taib.

2- Syeikh abdul Qadir bin Abd Muttalib Al-Indunisi Al-Mandili, Penawar Bagi Hati, olah bahasa Muhammad Mujahid bin Ir Mohamad Fadzil.

** artikel ini telah disemak oleh anggota Felo MANHAL PMRAM 2012

---

[1] Diriwayatkan oleh Ibnu Hibban daripada Umar bin Umayyah Ad-Dhamari. Dan juga diriwayatkan oleh Ibnu Khuzaimah

Sumber : manhal.pmram